Επιστρέψαμε στα σπίτια μας με τον κόπο της εργασίας μας, τις εντυπώσεις, τις εμπειρίες και τα γεγονότα που ζήσαμε.
Ποικίλα συναισθήματα κατακλύζουν το εσωτερικό μας: αγωνία, φόβος, ένταση, αγανάκτηση, λύπη, χαρά, γαλήνη, ανάλογα με ο,τι ζήσαμε στη διάρκεια της μέρας.
Κατόπιν ένας απολογισμός της ημέρας, μια εξέταση του εαυτού μας, είναι απαραίτητα για τη συνέχιση της πορείας μας. Η μέρα μας έδωσε ευκαιρίες για πρόοδο, για μετάνοια. Πως τις εκμεταλλευτήκαμε; Έγιναν όλα σύμφωνα με το θέλημα του Θεού; Πως προχώρησε ο αγώνας μας; Να εξετάσουμε τις σκέψεις μας, τις επιθυμίες μας, τα θελήματά μας. Τη συμπεριφορά μας προς τους άλλους, τη διαγωγή μας, τις ελλείψεις μας, αλλά και τι μπορούσαμε να κάνουμε και δεν το κάναμε. Αυτή η αυτοεξέταση μας βοηθά να διορθωνόμαστε και να προοδεύουμε συνεχώς.
Καθώς όμως φθάσαμε στο τέλος και αυτής της μέρας, αισθανόμαστε την ανάγκη να μιλήσουμε σ’ Εκείνον που σιωπηλά, διακριτικά, στοργικά παρακολουθούσε το κάθε μας βήμα και σήμερα. Να επικοινωνήσουμε με τον ουράνιο Πατέρα μας, τον άγιο Θεό. Εχουμε πολλά να Του πούμε…
Στο πνευματικό βιβλίο «Ο προορισμος του ανθρώπου» ο π. Ευσέβιος Ματθόπουλος συνιστά: «Πριν πέσεις να κοιμηθείς, να θεωρείς ως καθήκον σου απαραίτητο να προσευχηθείς, δοξάζοντας και ευχαριστώντας τον Θεό, γιατί με την αγαθοσύνη Του και μακροθυμία Του σε διατήρησε στη ζωή μέχρι εκείνη την ώρα…» (σελ. 529).
Η προσευχή μας όμως εκφράζει και ικεσίες, παρακλήσεις προς τον Κύριο και Θεό μας. Άλλωστε Εκείνος μας προέτρεψε, «αιτείτε και δοθήσεται, κρούετε και ανοιγήσεται» (Ματθ. ζ´ 7). Τον παρακαλούμε για τις σωματικές και πνευματικές μας ανάγκες, Εκείνον που μπορεί να μας τις καλύψει. Μη μας στερήσει «των αγαθών της επουρανίου Του βασιλείας», αλλά ούτε τα υλικά αγαθά τα απαραίτητα για την επιβίωσή μας. Όλα τα ζητούμε από Εκείνον, διότι μόνο Αυτός μπορεί να μας τα προσφέρει, αρκεί να το πιστεύουμε και να επιμένουμε στην προσευχή.
Όμως στη βραδινή επικοινωνία μας με τον Θεό δεν παραλείπουμε ν’ αναφέρουμε και τα λάθη που κάναμε στη διάρκεια της ημέρας, τις αδυναμίες του εαυτού μας που δεν συγκρατήσαμε, τις αμαρτίες που διαπράξαμε. Έργα και λογια που πλήγωσαν, αδίκησαν, πικραναν. Αισθανόμαστε την ενοχή μας και με ταπεινωμένη ψυχή και συντριβή καρδίας ζητούμε τη συγχώρηση. Παλέψαμε στο στίβο, ίσως μας πληγωσαν «τα πεπυρωμένα βέλη του πονηρού», γι’ αυτό καταφεύγουμε στον φιλάνθρωπο Κύριο και ζητούμε το άπειρο έλεός Του.
Ο ιερός Χρυσόστομος μας παροτρύνει σχετικά: «Όπως ακριβώς το σώμα καθαρίζεται με το νερό, έτσι και η ψυχή καθαρίζεται με την προσευχή. Πολλά είδη κακίας υπάρχουν στην ψυχή. Αυτα ας τα απομακρύνουμε με την προσευχή μας» (Ομιλία εις τον Ε´ Ψαλμόν, ΕΠΕ 5, 217).
Έτσι τελειώνει μια ακόμη μέρα που μας φέρνει όλο και πιο κοντά στο τέλος της ζωής μας. Ας το σκεφτόμαστε και ας αγωνιζόμαστε να τη ζούμε όσο γίνεται πιο θεάρεστα. Για να μας βρίσκει το τέλος της κάθε μέρας μας με τη συνείδησή μας ήρεμη πως προσπαθήσαμε να πράξουμε αυτό που μπορούσαμε, πως αγωνισθήκαμε με τη χάρη του Θεού. Και τώρα με ειρήνη ψυχής θα κατακλιθούμε, για ν’ αντλήσουμε δυνάμεις για την επόμενη μέρα, την επόμενη μαχη, «τον υπόλοιπον χρόνον της ζωης ημών».