Τι ήταν εκείνο πού σας έκανε να αναζητήσετε και να βρείτε το δρόμο προς την Ορθοδοξία; (Συζήτηση με τον Νικόλαο Ρενέ Ενί)

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΝΙΚΟΛΑΟ ΡΕΝΕ ΕΝΙ – Η ΜΕΤΑΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ

Ερώτηση: Τι ήταν εκείνο πού σας έκανε να αναζητή­σετε καί να βρείτε το δρόμο προς την Ορθοδοξία; Πώς έτσι καί βαφτιστήκατε ορθόδοξος; Ποιος είναι ό μοχλός αυτής της αλλαγής;

Απάντηση: Ό δρόμος ανήκει στο Θεό. Είναι ό Θεός.

Μπορούμε Όμως να προσδιορίσουμε μερικά σημεία. Είχα πάει στην Πάτμο. Άλλα γιατί πήγα στην Πάτμο; Επειδή πήγα στον Άθωνα. Καί γιατί πήγα στον Άθωνα; Δεν ξέ­ρω ακριβώς… Στο Άγιο Όρος συνάντησα πολλούς μοναχούς. Μάλιστα ένας, ό ιερομόναχος Συμεών της Μο­νής Γρηγορίου, αργότερα έγινε στενός φίλος μου. Γιατί Όλα αυτά; Ίσως επειδή έτυχε να γνωρίσω πριν είκοσι πέντε χρόνια την Ελλάδα. Καί γιατί όλες αυτές οι εμπει­ρίες δυνάμωσαν μέσα μου τόσο πολύ; Έ, αυτό δεν το ξέρω… Ήταν τόσο δυνατές εμπειρίες πού δεν μπορώ να τίς εξηγήσω. Έχω γνωρίσει και την Αμερική, όμως τούτο ‘δώ ήταν κάτι άλλο. Ή Ορθοδοξία είναι ό πραγματι­κός κόσμος. Ή Ορθοδοξία είναι το νόημα του κόσμου. Μέσα στον κόσμο ένιωθα τόσο κενός. Γι’ αυτό και στα έργα μου υπάρχει για τον κόσμο πάντα μια ειρωνεία. Μια ειρωνεία πού έχει εξήγηση καί πού δεν είναι άλλη από το ότι ό κόσμος στα μάτια μου έδειχνε δίχως νόημα καί σκοπό.

Ερώτηση: Ήταν μήπως αυτό μια κάποια επίδραση από τον κόσμο των ιδεών καί των φιλοσοφικών αντιλή­ψεων του Ζάν Πώλ Σάρτρ;

Απάντηση: Ό δρόμος του Σάρτρ αυτοαποκαλείται «δρόμος της ελευθερίας». Όμως, ποιος δεν το ξέρει; Ή ελευθερία στη Δύση δεν είναι τίποτα άλλο από το να κά­νεις ότι σ’ αρέσει. Ό,τι πάει στα μέτρα σου. Γι’ αυτό κι ό καθένας κλείνεται σπίτι του, περιορίζεται μέσα στον εαυτό του. Κάνει ότι θέλει. Εδώ, έχουμε ένα συμβολι­σμό, αλλά με πραγματικές επιπτώσεις.

Ερώτηση: Πιστεύετε πώς ή ελευθερία στην Ορθοδοξία είναι κάτι διαφορετικό;

Απάντηση: Το ότι ό Σάρτρ μιλάει για την ελευθερία αυτό το ‘κανε γιατί προηγουμένως είχε τονίσει πώς δεν υπάρχει Θεός καί ότι δεν πιστεύει. Αυτό πού ξέρω είναι ότι ή πραγματική αίσθηση της ελευθερίας παρέχεται μό­νο μέσα στην Πίστη. Με δυο λόγια: Όλα αυτά μου φαί­νονται διανοουμενίστικες κουταμάρες σε σχέση με το σώμα μου πού είναι πλασμένο κατ’ εικόνα Θεού. Όλα αυτά πού συζητάμε τούτη ‘δώ τη στιγμή, τα βλέπω θεω­ρητικά καί διανοουμενίστικα αν τα συγκρίνω με την αί­σθηση της ελευθερίας πού σου δίνει ή συντριβή, ή σιγή κι ή μετάνοια μπροστά στο μυστήριο της Θείας Λειτουρ­γίας πού είναι ή εστία του φωσφορικού κάλλους.

Ερώτηση: Μήπως συμβαίνει καί με σας το ίδιο πού γίνεται με πολλούς ξένους οί όποιοι στην Ορθόδοξη Λειτουργία βρίσκουν μια συναισθηματική ικανοποίηση καί τίποτε πάρα πέρα;

Απάντηση: Όχι, καθόλου. Έχω ζήσει στο παρελθόν πολλές Λειτουργίες πού μέσα τους είχαν αυτόν τον συν­αισθηματισμό πού λέτε. Παλιά είχα δουλέψει στη Ρώμη καί είδα όλες τίς πομπές της Λειτουργίας των άλλων Δογμάτων. Πιστεύω πώς ή Ορθόδοξη Λειτουργία είναι το κάτι άλλο. Είναι αληθινή Λειτουργία πού καί αν ακό­μα τη δεις συναισθηματικά, ή ίδια σε ελκύει στο πλήρω­μα του κάλλους καί της ελευθερίας. Κι αυτό γίνεται επει­δή ή Ορθόδοξη Λειτουργία από τη φύση της ανταποκρί­νεται καί εκφράζει το αληθινό Δόγμα. Το Δόγμα της Αγίας Τριάδας, δηλαδή το ορθόδοξο Δόγμα. Μέσα σ’ αυτή τη Λειτουργία μέσα στην Εκκλησία δηλαδή υπάρ­χει καί μια προβληματική πού τη χρησιμοποιεί καί ό Σάρτρ. Είναι ό λαός. Μόνο, με μια βασική διαφορά, την εξής: Ό λαός του Ζάν Πώλ Σάρτρ δεν είναι τίποτε άλλο παρά μάζα, ενώ ό λαός της Εκκλησίας είναι ό λαός του Θεού…

*απόσπασμα από την συνέντευξη

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. ΤΑΣΟΣ ΜΙΧΑΛΑΣ ΑΘΩΣ. ΌΡΟΣ ΆΓΙΟ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΘΗΝΑ 1981.