…Ο άνθρωπος χωρίς Θεό: ”Θα ήμασταν αλυσοδεμένοι και δεν θα έχουμε καμίαν ελευθερία, μα μέσα στην μεγάλη μας συμφορά θα αναστηθούμε και πάλι ως την χαρά, που χωρίς αυτήν είναι αδύνατον να ζήσει ο άνθρωπος και να υπάρξει ο Θεός, γιατί ο Θεός είναι που δίνει την χαρά.

Τι γίνεται όμως αν δεν υπάρχει Θεός; Τότε, ο άνθρωπος είναι κυρίαρχος όλης της γης, όλου του σύμπαντος! Θαυμάσια! Όμως πως θα είναι ενάρε-τος χωρίς Θεό; Να το πρόβλημα! Γιατί τότε ποιον θα αγαπήσει ο άν-θρωπος! Ποιον θα ευγνωμονεί, ποιον θα υμνεί;”

Ο άνθρωπος που έχει απορρίψει τον Θεό, έχει γκρεμίσει και κάθε ηθικό ή συνειδησιακό φραγμό. Στην θέση του Θεού ο άνθρωπος ανυψώνει τον εαυτό του, αντικαθιστά την πρόνοια του Θεού με την αλαζονική εμπιστοσύνη στις ανθρώπινες δυνατότητες. Στον νέο απελευ-θερωμένο τύπο ανθρώπου, στον υπεράνθρωπο που αυτοθεοποιείται (πρβλ. θεωρίες Νίτσε). Αυτό που πολλοί το θεωρούν ως πρόοδο της ανθρωπότητας στην πραγματικότητα αποτελεί οπισθοδρόμηση στην βαρβαρότητα. Να πως το περιγράφει αυτό ο Ντοστογιέφσκι: ”όταν η ανθρωπότητα ολόκληρη θα απαρνηθεί τον Θεό, τότε από μόνη της θα καταρρεύσει όλη η προηγούμενη κοσμοθεώρηση και όλη η παλαιά ηθική, και θα πραγματοποιηθεί το καινούργιο. Οι άνθρωποι θα ενωθούν για να τα πάρουν όλα από την ζωή, όλα όσα μπορεί να δώσει, για την ευτυχία και την χαρά σε αυτόν εδώ τον κόσμο. Ο άνθρωπος θα ανυψωθεί με το πνεύμα της θεϊκής τιτανικής υπερηφάνειας και θα εμφανισθεί ο άνθρωπος-θεός. Θριαμβεύοντας απεριόριστα πάνω στην φύση, με την θέλησή του και την επιστήμη, ο άνθρωπος θα αισθάνεται μία απόλαυση τόσο μεγάλη που θα αντικαταστήσει όλες τις ελπίδες για τις επουράνιες χαρές…

Από αυτήν την άποψη, σε έναν τέτοιον άνθρωπο ”όλα επιτρέ-πονται”. Και όχι μονάχα αυτό. Μια και δεν θα υπάρχει Θεός και αθανασία, επιτρέπεται στον καινούργιο άνθρωπο να γίνει άνθρωπος-θεός, έστω και αν θα είναι ο μόνος  σε όλον τον κόσμο, και με τον καινούργιο του τίτλο να υπερπηδήσει κάθε όριο παλαιάς ηθικής του πρώην δούλου-ανθρώπου, αν χρειαστεί”. Συνείδηση! Τι είναι συνείδηση; Εγώ ο ίδιος την φτιάχνω. Γιατί λοιπόν βασανίζομαι; Από συνήθεια παναν-θρώπινη εφτά χιλιάδων ετών. Ας την ξεσυνηθίσουμε και θα γίνουμε θεοί”.

Αυτή ακριβώς είναι η κυρίαρχη αντίληψη στον σύγχρονο, υπερφίαλο και ανόητο άνθρωπο και στην υλιστική και άθεη κοινωνία που έχει φτιάξει.

Σε αυτόν τον αβάσταχτα κούφιο και άδειο από ιδανικά και νοήμα-τα  σύγχρονο κόσμο, ο Ντοστογιέφσκι έχει να αντιπαρατάξει έναν άλλον κόσμο, πνευματικό, ορθόδοξο, στον οποίο οι σοφοί γέροντες μοναχοί-στα-ρετς αποτελούν φωτεινούς οδηγούς. ”Όλον τον κόσμον και τους κόσμους μπορεί να τους ξεχάσεις μα έναν τέτοιο (γέροντα ασκητή) θα τον προσέ-ξεις, γιατί είναι αφάνταστα πολύτιμο διαμάντι. Μία τέτοια ψυχή αξίζει καμιά φορά ολάκερο αστερισμό”.

*Απόσπασμα από το κείμενο «Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΒΙΩΜΑ ΣΤΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ ”ΑΔΕΛΦΟΙ ΚΑΡΑΜΑΖΟΒ”

ΠΗΓΗ